Als witte vrouw ben ik getrouwd met een zwarte man. Een man waar ik zielsveel van houd. Inmiddels zijn we meer dan tien jaar samen en aan het einde van dit jaar zien we uit naar de komst van ons eerste kindje. Helaas merk ik dat er de laatste jaren in maatschappelijke discussies steeds vaker sprake is van twee kampen die lijnrecht tegenover elkaar staan. Vooral bij discussies die gaan over de ‘culturele identiteit’ van Nederland en Nederlanders. Een onderwerp waar ons kindje in wording in de toekomst ook last van kan krijgen en ik merk dat dat me raakt. Zeker nu we weer richting december gaan, laait de discussie weer op over het wel of niet behouden van ‘zwarte Piet’ en worden de twee kampen en hun gepolariseerde standpunten weer pijnlijk merkbaar. Minder (voor)oordelen, meer luisteren. Minder haat, meer liefde. Minder polarisatie en meer verbinding. Dat is waar onze multiculturele samenleving behoefte aan heeft. Dat is ook wat ons bi-culturele kindje straks nodig gaat hebben om een mooi en gelukkig leven te krijgen in Nederland.
Het onderliggende vraagstuk van ‘zwarte en witte mensen’ en culturele identiteit in brede zin, houdt mij steeds meer bezig. Soms voelt het alsof ik letterlijk tussen twee werelden leef. Op sommige momenten weet ik niet meer of ik nog zwart, wit, geel, groen of wat dan ook mag zeggen zonder iemand te kwetsen. Al zou ik diep van binnen niet eens over zoiets oppervlakkigs willen praten als huidskleur; het gaat mij om de binnenkant van de mens en niet om de verpakking. Ik ben met Dave getrouwd om de persoon die hij is. Het is dan ook raar en ronduit ongemakkelijk om van tijd tot tijd te horen dat sommige mensen niet hadden verwacht dat Dave mijn man is, enkel vanwege hun kijk op zijn donkere huidskleur. Of dat we ergens zijn en een klein kind huilend wegrent en de vader dit ‘goed praat’ door te zeggen: “ze is altijd bang voor zwarte piet en daarom ook bang voor jou”. Te bedenken dat het op dat moment hartje zomer is. Of wanneer ik mensen negatief hoor praten over bi-culturele Nederlanders en ik hen wijs dat mijn man ook bi-cultureel is. Vervolgens krijg ik dan vaker te horen: “Maar Dave is een goeie” of “Ja, maar we bedoelen natuurlijk niet Dave”.
Voor mij is dit iets waar ik nooit aan wil wennen en wat ik niet normaal kan vinden. Juist nu met de komst van ons kindje realiseer ik mij elke dag meer hoe beladen dit onderwerp wordt gemaakt door de groepen voor- en tegenstanders. Groepen die elkaar vrij fundamentalistisch te lijf gaan, alsof ze elk het alleenrecht op de waarheid koesteren. Er wordt niet samen gesproken over een oplossing; het enige dat er nu gebeurt, is dat mensen lijnrecht tegenover elkaar komen te staan. Hier schiet niemand iets mee op.
Waarom schrijf ik dan toch deze blog? Omdat ik graag wil laten zien dat het debat over wit-zwart, maar ook de discussie over een kinderfeest zo simpel nog niet is. Ik wil een kleine inzage geven in mijn huwelijk met twee ‘culturele achtergronden’. Dave en ik leren dagelijks van elkaar en ik hoop dat ook tot het einde van ons leven te blijven doen. Want Dave is in veel opzichten misschien wel beter op de hoogte van de vaderlandse geschiedenis of in taalkundig opzicht dan de gemiddelde Nederlander. Verbazingwekkend ook dat er nog vele medelanders zijn die oordelen op basis van iemands uiterlijk en zonder blikken of blozen roepen dat iemand die er niet hetzelfde uitziet als zij en al helemaal niet hetzelfde denken, terug moeten naar hun eigen land. Ze vergeten alleen dat er vele mensen dan wel hier geboren zijn, of hier zijn gekomen om werk te doen waar wij ons te goed voor voelen, of nog erger huis en haard hebben achtergelaten door geweld als bijvoorbeeld oorlog. Dit alles alleen op basis van een oordeel. Verdiep je eens wat meer in elkaars achtergrond over en weer. Je zult zien dat je meer op elkaar lijkt, dan je van tevoren inschat.
Mensen kunnen blijven hangen in het ‘witte denken’, maar ook blijven hangen in het ‘zwarte denken’. En beiden lost niets op, want het leven is niet zwart-wit. Het leven is grijs, met de deugd in het redelijke midden. In het geval van een kinderfeest als Sinterklaas zou het uitgangspunt moeten zijn dat alle kinderen en hun ouders kunnen genieten van een leuk en onschuldig feest. Een tijdloos sprookje. Vasthouden aan oude tradities vol vooroordelen tegenover zwarte mensen past dan niet meer. Een feest kan nooit voor alle kinderen en ouders leuk zijn als een figuur zoveel commotie oplevert als nu het geval is. Dan schieten we ons doel voorbij. Als wij als volwassenen in staat zijn om het belang van onze eigen meningen opzij te zetten, evenals onze wens om ons gelijk te willen halen, dan kunnen wij kinderen het goede voorbeeld geven. Het leven is namelijk geven en nemen, wikken en wegen. Een groep landgenoten een figuur als zwarte piet door de strot duwen, is niet het goede voorbeeld geven. Ik wil dat ons kind later ziet dat mensen altijd in staat zijn om ruzies te beslechten door de dialoog te verkiezen boven het debat. Door liefde en zachtheid creëren we samen een vreedzame wereld die we met trots en waardigheid kunnen doorgeven aan de volgende generaties in onze multiculturele samenleving.